AzTehsil.com
RU


Yazarlar
03 dekabr 2023
409


Dəyişən dünya üçün təhsilə investisiya




   Təhsil və bacarıqlar fərdi potensialın reallaşdırılması, milli iqtisadi artım, sosial inkişaf və qlobal vətəndaşlığın təşviqi üçün vacibdir. Önümüzdəki onilliklərdə texnologiya, demoqrafik dəyişikliklər və qloballaşma yaşadığımız dünyanı yenidən formalaşdırdıqca, onlar daha da vacib olacaq.


İqtisadiyyatlar fiziki resurslarından daha çox intellektual resurslarından asılı olaraq yüksələcək və ya düşəcək. Şirkətlərin qiymətləndirilməsi fiziki kapitaldan daha çox insan kapitalından asılı olacaq. İnkişaf etməkdə olan iqtisadiyyatlar üçün inkişaf yolu ixraca əsaslanan artımın ənənəvi formalarından daha az, təhsilə əsaslanan artımdan daha çox asılı olacaq.


Yenə də bu gün dünya qlobal öyrənmə böhranı ilə üz-üzədir. Mövcud tendensiyalar davam edərsə, 2030-cu ilə qədər - beynəlxalq ictimaiyyətin hamı üçün keyfiyyətli orta təhsilə nail olmaq üçün müəyyən etdiyi tarix - aşağı gəlirli ölkələrdə gənclərin 10 faizindən azı əsas orta səviyyəli bacarıqları əldə etmək yolunda olacaq. Bu öyrənmə böhranının xərcləri - işsizlik, yoxsulluq, bərabərsizlik və qeyri-sabitlik - iqtisadiyyatlarımızın və cəmiyyətlərimizin quruluşunu sarsıda bilər.


Lakin qlobal təhsilin və gənclərin gələcəyinə daha yaxşı baxış var. Həqiqətən də, bütün uşaq və gənclərin məktəbdə olmasını, işdə və həyatda uğur qazanmaq üçün lazım olan bacarıqları öyrənməsini təmin etmək olar. Təhsil Komissiyasının araşdırmasına əsaslanaraq, bütün ölkələr təhsildə ən yaxşı 25 faizlik inkişaf edən ölkələrə doğru irəliləyişlərini sürətləndirsələr, bu baxış bir nəsil ərzində əldə edilə bilər . Bu hesabat tarixdə təhsil imkanlarının ən böyük genişləndirilməsini təklif edir və buna nail olmaq üçün tələb olunan islahatları və artan maliyyə sərmayəsini təsvir edir .


#Bugünkü gənclər nəsli köklü şəkildə dəyişən dünya ilə üz-üzədir.


2030-cu ilə qədər dünyada iş yerlərinin yarısının – təxminən 2 milyard iş yerinin avtomatlaşdırma səbəbindən yox olacağı gözlənilir.


Bəzi ölkələrdə bugünkü iş yerlərinin 80 faizinə qədəri itirilə bilər. Sənayeləri pozan və işin xarakterini dəyişdirən yeni texnologiyalar yüksək ixtisaslı işçi qüvvəsinə tələbatı artıracaq və bir çox aşağı və orta ixtisaslı iş yerlərini köhnələcəkdir.


#İnkişaf etməkdə olan ölkələrin gəncləri qarşıdakı illərdə ən böyük problemlərlə üzləşəcəklər. Dünyada avtomatlaşdırmaya ən çox həssas olan aşağı ixtisaslı işlərin bir çoxu ilə inkişaf etməkdə olan iqtisadiyyatlar texnologiyanın səbəb olduğu işsizlik riski ilə daha çox üzləşəcəklər. Keçmişdə bir çox inkişaf etməkdə olan iqtisadiyyatlar təsərrüfat işçilərini fabriklərə köçürməklə böyüməyə nail oldular. Gələcəkdə yeni inkişaf modelləri tapılmalı olacaq, lakin bu, inkişaf etməkdə olan iqtisadiyyatların hazırda təklif etdiyindən daha yüksək səviyyəli bacarıqlar tələb edəcək. Qlobal demoqrafik göstəricilərin dəyişməsi bu problemi daha da ağırlaşdıracaq və hazırda təhsildə ən geridə qalan ölkələrdə baş verən ən böyük əhali artımı ilə. 2050-ci ilə qədər Afrika ölkələri bir milyard gəncə ev sahibliyi edəcək.


#Artıq qlobal miqyasda işəgötürənlərin təxminən 40 faizi ehtiyac duyduqları bacarıqlara malik insanları işə götürməkdə çətinlik çəkir.


Dünyanın əksər ölkələrində təhsil bacarıqlara artan tələbatla ayaqlaşa bilməsə, həm inkişaf etməkdə olan, həm də inkişaf etmiş iqtisadiyyatlarda böyük ixtisaslı işçi çatışmazlığı, eləcə də zəif bacarıqlara malik işçilərin böyük çoxluğu yaranacaq. Bu bacarıq boşluğu geniş iqtisadi, sosial və siyasi əks-səda doğurma təhlükəsi yaradır. Artan bacarıq boşluğu qlobal iqtisadi artımı ləngidir və ifrat yoxsulluğun aradan qaldırılması istiqamətində irəliləyişi geriyə qaytarır. Gənclərə rəqabət aparmaq üçün lazım olan təhsil və bacarıqları vermək üçün tədbirlər görülməsə, 2050-ci ildə aşağı gəlirli ölkələrdə əhalinin dörddə birindən çoxu hələ də ifrat yoxsulluq içində yaşaya bilər.


#Zəif təhsilin sağlamlığa təsiri eyni dərəcədə ağır olacaq.


Proqnozlar göstərir ki, 2050-ci ilə qədər keyfiyyətli təhsilə adekvat çıxışın təmin edilməməsi səbəbindən hər il həyatını itirən insanların sayı bu gün ən ölümcül qlobal xəstəliklərdən ikisi olan HİV və malyariya ilə itirilənlərə bərabər olacaq. 2050-ci ilə qədər əhalinin artımı bütün uşaqların öyrəndiyindən ən azı 15 faiz yüksək olacaq - bütövlükdə inkişaf üçün kritik amil.


#Təhsildə qeyri-bərabərlik davam edərsə, qlobal sabitliyə təsirləri də dəhşətlidir.


Tarixi təhlillər göstərir ki, bərabərsizlik iğtişaşları artırır və təhsil bərabərsizliyi iki dəfə artdıqda, münaqişə ehtimalı iki dəfədən çox artır. Gəncliyin gözləntiləri ilə gündəlik reallıqlar arasında uçurum ən çox olduğu yerdə iğtişaşlar ən böyük ola bilər. Əhali hərəkətləri bu təzyiqləri daha da gücləndirə bilər. Bu gün münaqişə zəminində didərgin düşmüş insanların sayı rekord həddə çatıb və münaqişə, iqlim dəyişikliyi və iqtisadi gərginliklərdən miqrasiya artmağa hazırlaşır. Əksəriyyəti bacarıq əldə etmək imkanından məhrum edilmiş beynəlxalq miqrantların sayının 2050-ci ilə qədər təxminən 400 milyon nəfərə çatacağı təxmin edilir. Dayanıqlıq və birlik üçün vacib olan təhsillə, bacarıqların çatışmazlığı şoklara qarşı həssaslığı artıracaq və bütün dünyada qeyri-sabitlik riskləri.


İqtisadi, texnoloji, demoqrafik və geosiyasi meyllərin zəif təhsil sistemləri ilə toqquşduğu yerlərdə qeyri-sabitlik, radikallaşma və iqtisadi tənəzzül riskləri ən yüksək həddə çatır. Əgər dünya bütün gəncləri gələcək iqtisadiyyatda iştirak etmək üçün lazım olacaq bacarıqlarla təchiz etməsə, hərəkətsizlik və gecikmənin bədəlləri düzəlməz ola bilər.


Kamil Zeynalov




Загрузка...
Həmçinin oxuyun:
Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası

Azərbaycan Respublikasında təhsilin inkişafı üzrə Dövlət Strategiyası

AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ ÜMUMTƏHSİL SİSTEMİNDƏ QİYMƏTLƏNDİRMƏ KONSEPSİYASI

AZƏRBAYCAN RESPUBLİKASININ ÜMUMTƏHSİL SİSTEMİNDƏ QİYMƏTLƏNDİRMƏ KONSEPSİYASI

Məktəb direktoru necə olmalıdır? - Beynəlxalq təcrübə...

Məktəb direktoru necə olmalıdır? - Beynəlxalq təcrübə...

Məktəb direktoru necə olmalıdır?

Məktəb direktoru necə olmalıdır?

Ənənəvi və interaktiv təlim metodlarının müqayisəli təhlili

Ənənəvi və interaktiv təlim metodlarının müqayisəli təhlili

Prezident İlham Əliyev ADA Universitetində keçirilən "Cənubi Qafqaza yeni baxış: münaqişədən sonra inkişaf və əməkdaşlıq" adlı beynəlxalq konfransda iştirak edib

Prezident İlham Əliyev ADA Universitetində keçirilən "Cənubi Qafqaza yeni baxış: münaqişədən sonra inkişaf və əməkdaşlıq" adlı beynəlxalq konfransda iştirak edib

Təhsilin inkişaf strategiyası: nailiyyətlər və əsas hədəflər - Nazir YAZDI

Təhsilin inkişaf strategiyası: nailiyyətlər və əsas hədəflər - Nazir YAZDI

Azərbaycan gəncliyi yeni mərhələdə

Azərbaycan gəncliyi yeni mərhələdə

İlham Əhmədov: "Hər bir ölkənin gələcəyi o ölkə insanlarının alacağı təhsilə bağlıdır"

İlham Əhmədov: "Hər bir ölkənin gələcəyi o ölkə insanlarının alacağı təhsilə bağlıdır"

Çox maraqlı və zəngin təhsil yolu.

Çox maraqlı və zəngin təhsil yolu.

Mehriban Əliyeva – birinci xanımın PORTRET cizgiləri

Mehriban Əliyeva – birinci xanımın PORTRET cizgiləri

Öyrənməni bərpa etmək  üçün təcili hərəkətə keçməliyik

Öyrənməni bərpa etmək üçün təcili hərəkətə keçməliyik

Pandemiyanın ikinci mərhələsində təhsil

Pandemiyanın ikinci mərhələsində təhsil

ÜMUMİ TƏHSİL MÜƏSSİSƏLƏRİNİN MÜƏLLİMLƏRİ ÜÇÜN İXTİSASARTIRMA TƏHSİLİNİN KURİKULUM ÇƏRÇİVƏSİ

ÜMUMİ TƏHSİL MÜƏSSİSƏLƏRİNİN MÜƏLLİMLƏRİ ÜÇÜN İXTİSASARTIRMA TƏHSİLİNİN KURİKULUM ÇƏRÇİVƏSİ

"İstənilən universitet innovativ inkişaf yolunu seçə bilməz,  bunun üçün universitetin müvafiq kadr potensialı olmalıdır" -Dosent İlham Əhmədov

"İstənilən universitet innovativ inkişaf yolunu seçə bilməz, bunun üçün universitetin müvafiq kadr potensialı olmalıdır" -Dosent İlham Əhmədov

Ümumtəhsil məktəbləri üçün Fiziki tərbiyə və Musiqi fənni üzrə təhsil proqramı (kurikulumu) (I-IV siniflər) (STANDARTLAR)

Ümumtəhsil məktəbləri üçün Fiziki tərbiyə və Musiqi fənni üzrə təhsil proqramı (kurikulumu) (I-IV siniflər) (STANDARTLAR)

Uğurlu təhsil islahatlarının banisi

Uğurlu təhsil islahatlarının banisi

Təhsil mürəkkəb dinamik sistemdir

Təhsil mürəkkəb dinamik sistemdir

Bakı təhsili: təqvim ilinin təhsil mənzərəsi

Bakı təhsili: təqvim ilinin təhsil mənzərəsi

Sağlamlıq imkanları məhdud şəxslərin təhsili (xüsusi təhsil)  HAQQINDA

Sağlamlıq imkanları məhdud şəxslərin təhsili (xüsusi təhsil) HAQQINDA

Mehriban Vəliyeva: Ölkənin iqtisadi, sosial-ictimai həyatında baş verən dəyişikliklər təhsilə birbaşa təsir edir

Mehriban Vəliyeva: Ölkənin iqtisadi, sosial-ictimai həyatında baş verən dəyişikliklər təhsilə birbaşa təsir edir

Təhsilsizlik səbəbindən davamlı torpaqlar itiririk

Təhsilsizlik səbəbindən davamlı torpaqlar itiririk

Tərbiyənin növləri

Tərbiyənin növləri

Prezident Bakıda Hərbi Qənimətlər Parkının açılışında iştirak edib

Prezident Bakıda Hərbi Qənimətlər Parkının açılışında iştirak edib