Savadlılıq qlobal davamlı inkişaf üçün vacib AMİLDİR
Professor Fərrux Rüstəmov: Savadlılıq qlobal davamlı inkişaf üçün vacib amildir.
8 Sentyabr - Beynəlxalq Savadlılıq Günü olaraq 1967-ci ildən UNESCO tərəfindən təqvimə daxil edilib. Onun yaranması 1966-cı ildə UNESCO-nun baş konfransında savadlılıq məsələlərinin ciddi müzakirə mövzusu olması ilə bağlıdır. Bu günün əsas məqsədi savadlılığın insan hüquqlarının ayrılmaz hissəsi olduğunu, sosial-iqtisadi inkişaf və bərabərliyin təminində mühüm vasitə olduğunu dünya ictimaiyyətinə çatdırmaqdır.
AzTehsil.com xəbər verir ki, bu fikirləri AZƏRTAC-a açıqlamasında Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin İbtidai təhsilin pedaqogikası kafedrasının müdiri pedaqoji elmlər doktoru, professor Fərrux Rüstəmov bildirib.
Professor qeyd edib ki, Beynəlxalq Savadlılıq Günündə insanların oxu-yazı bacarıqlarını inkişaf etdirməyin vacibliyi, təhsilin əlçatanlığının təmin edilməsi və savadsızlığın aradan qaldırılması təbliğ olunur. Savadlılıq yalnız şəxsi inkişafın deyil, həm də cəmiyyətin rifahının, gender bərabərliyinin, mədəni və intellektual tərəqqinin, eləcə də iqtisadi inkişafın əsas şərtidir. Savadlı cəmiyyətlər daha məhsuldar, innovativ və davamlı inkişaf potensialına malik olur.
Savadlılıq hər bir insanın təməl hüququdur və insan hüquqlarının təminində mühüm yer tutur. Xüsusilə qadınların savadlılığı ailə rifahını möhkəmləndirir, cəmiyyətin inkişafına müsbət təsir göstərir və gender bərabərliyini təmin edir. Savadlılıq müxtəlif mədəniyyətlərin qorunmasında və yeni təhsil-tərbiyə ənənələrinin nəsildən-nəslə ötürülməsində əvəzolunmaz rol oynayır. Bu səbəbdən də keyfiyyətli təhsil və savadlılıq qlobal davamlı inkişafın mühüm amili olaraq BMT-nin Davamlı İnkişaf Məqsədlərindən biri kimi müəyyənləşdirilmişdir.
2025-ci il üçün Beynəlxalq Savadlılıq Gününün mövzusu “Rəqəmsal dövrdə savadlılığın təşviqi” olaraq müəyyən edilib. Bu mövzu rəqəmsal texnologiyaların təhsil və gündəlik həyatımızda təsirini vurğulayır. XXI əsrdə yalnız oxuyub-yazmaq kifayət etmir; hər bir insan rəqəmsal mühitdə məlumatları düzgün qiymətləndirməyi, təhlükəsiz istifadə etməyi və yaradıcı şəkildə tətbiq etməyi bacarmalıdır.
Bu günün əhəmiyyəti hər il UNESCO-nun tribunasından dünyada savadlılıqla bağlı hesabatın səsləndirilməsi ilə artır. Hazırda dünyada 773 milyon insan (15 yaşdan yuxarı) oxumaq və yazmaq bacarığından məhrumdur, onların üçdə iki hissəsi qadınlardır. Müharibələr, xəstəliklər və digər sosial-iqtisadi problemlər təhsilin səviyyəsini ildən-ilə aşağı salır. Nəticədə 272 milyon məktəbyaşlı uşaq və gənc məktəbə getmir. Həmçinin iqlim dəyişikliyi və ekstremal hava şəraiti, eləcə də bəzi bölgələrdə elektrik və internet infrastrukturunun olmaması uşaqların təhsil imkanlarını məhdudlaşdırır.
Azərbaycan cəmiyyəti savadlılığın artırılmasına böyük önəm verir. Ölkədə təhsil sistemi həm miqyasına, həm də keyfiyyətinə görə davamlı şəkildə inkişaf edir. Dövlət tərəfindən təhsil infrastrukturu gücləndirilir, məktəb binaları modernləşdirilir və yeni tədris müəssisələri inşa olunur. Ölkədə ümumi təhsil pulsuzdur və bütün uşaqlar üçün əlçatandır, bu da sosial bərabərliyi təmin edir. Məktəblər müasir dərs vəsaitləri, kitablar, texnoloji və rəqəmsal resurslarla təmin edilir. Kompüter sinifləri, laboratoriyalar və kitabxanalar şagirdlərin bilik və bacarıqlarının inkişafını daha effektiv edir. Azərbaycan hökumətinin və cəmiyyətin səyləri nəticəsində əhalinin savadlılıq səviyyəsi 100 faiz təşkil edir ki, bu da savadlı, intellektual və müasir biliklərə malik vətəndaşların formalaşmasını təmin edir.
Beynəlxalq Savadlılıq Günü həm qlobal, həm də milli miqyasda savadlılığın vacibliyini önə çıxarır və hər kəsi təhsilə, ömürboyu öyrənməyə çağırır. Azərbaycanda davamlı dövlət siyasəti, sosial bərabərlik və təhsil sisteminin rəqəmsal transformasiyası ilə ölkə vətəndaşlarının savadlılığı yüksək səviyyədə qorunur və inkişaf etdirilir.
