Distant təhsilə doğru ilk kövrək addımlar.
Təhsil sistemində yaranmış məcburi fasilə ilə əlaqəli bütün dünyada distant təhsilə keçid baş vermişdir.
Bunula bağlı YUNESCO müəyyən işlər planlayır. Belə ki, YUNESKO koronavirus pandemiyası səbəbindən məktəblərin bağlanması şəraitində distant təhsilin inkişafı üzrə koalisiya yaradır. Bu barədə təşkilatın rəsmi saytında məlumat verilib. Təşkilatın verdiyi məlumata görə məktəblərin qlobal bağlanması prosesi 165 ölkədə 1,5 milyard şagird və tələbənin təhsilinə təsir göstərib. Bu, dünya üzrə bütün təhsilalanların 87% - ni təşkil edir. "Biz əvvəllər heç vaxt tədris prosesinin bu miqyasda pozulmasının şahidi olmamışıq", -deyə təşkilatın baş direktoru Odri Azule bildirib. O, təhsil prosesinin dayanmaması üçün müxtəlif ölkələri öz səylərini birləşdirməyə çağırıb. Baş direktor, həmçinin distant təhsil formalarına keçid zamanı müxtəlif sosial təbəqələrdən olan şagirdləri üçün təhsilin əlçatanlığının qorunmasının vacibliyini qeyd edib.
Bu məqsədlə YUNESKO Təhsil üzrə Qlobal Koalisiyanın yaradılması prosesinə start verir. Koalisiyanın əsas məqsədi şagirdlərin ən az müdafiə olunan hissəsi üçün distant təhsilin ən yaxşı variantlarını tətbiq etmək istəyən ölkələrə dəstək verməkdir. "Biz internetə çıxışın olmadığı yerlərdə ən həssas qruplara yardım etməli və bu sahədə təcrübənin ötürülməsini sürətləndirməliyik",-deyə BMT -nin Qaçqınların İşi üzrə Ali Komissarlığının xüsusi nümayəndəsi Angelina Jolinin müraciətində bildirilir. Koalisiya özəl sektorun təhsil və digər iri beynəlxalq şirkətləri (Microsoft və ya Google), qeyri-kommersiya və xeyriyyə fondları kimi beynəlxalq təşkilatları əhatə edir.
Orta məktəblərdə distant təhsilin kütləvi tətbiqi bütün dünyada az və ya çox dərəcədə müəyyən problemlər yaradır. Çünki gündəlik rejimdə distant formatda işləyən orta məktəblər yox dərəcəsindədir (inklyuziv təhsildən və azkomplektli məktəblərdən başqa). Yaranan problemlər əsasən texniki yönümlüdür. Məsələn, RF-da orta təhsildə distant texnologiyalar geniş tətbiq edilməsə də, bunun üçün çoxdan lazım olan bütün resurslar hazırlanmışdır ( həm özəl sektor, həm də dövlət sektoru tərəfindən). İndi də bu resurslara pulsuz giriş imkanı yaradılaraq şagirdlərin distant təhsil alma imkanı təmin edilir.
Qazaxstan Respublikasında vəziyyətlə əlaqədar bütün müəllim, tələbə və şagirdlərə dövlət tərəfindən pulsuz İnternet imkanı yaradılmışdır. Az vaxtda operativ olaraq 80.000 məktəbliyə dövlət hesabına planşet paylanmışdır. Bu ölkədə distant təhsilin tətbiqi üzrə 20 illik təcrübə var. Ölkədə olan 150-dən artıq ali məktəbin və 800-dən artıq kollecin 80% distant təhsil sistemini illərcə əvvəl qurmuşlar. Bu səbəbdən distant təhsilə onlarda problemsiz keçid mümkün oldu.
Digər ölkələrdə də eləcə, harada ki, vaxtında işlərini yüksək səviyyədə qura biliblər, distant təhsilə yumşaq keçid mümkün olmuşdur.
Bəs bizdə nə var, nə yox? Universitetlərimizdə distant təhsilin tətbiqi cəhdi ilk günlərdən müəyyən çətinliklərlə, problemlərlə üzləşdi. İnternetin zəif sürəti əsas problemlərdən idi. Distant təhsilin tətbiqi ilə bağlı müəllimlər düşüncələrini FB-də paylaşırlar. Bu tip problemlər və suallar təbii ki, hər bir "distant müəllimi” narahat edə bilər. Çünki, tədrisdə hansı texnologiya tətbiq edilməyindən asılı olmayaraq, müəllimi təlimdə keyfiyyət, ünsiyyət, insani münasibətlər, tərbiyə prosesi daha çox narahat edir.
Hak-hazırda bu və ya digər şəkildə, heç bir hazırlıq olmadan- texniki, metodiki, kadr hazırlığı, insan kapitalı, maliyyə v.s . məsələlər həll edilmədən universitetlərin distant təhsili tətbiq etmək cəhdi təbii ki, gözlənilən nəticəni verə bilməzdi, uğur verə bilməzdi, bunun xeyrindən çox ziyanı olacaq. Buna illər lazımdır hələ. Bu addım üzməyi bacarmayan adamların kütləvi şəkildə özünü dənizə atması kimi bir işdir. Müqayisəni davam etsək, biz sanki, dənizin sahilində dayanıb, 20 il başqa ölkə universitetlərinin tədricən "üzməyi öyrənməsini" sakit, soyuqqanlılıqla müşahidə etmişik, bu qədər dəyərli illəri boşuna itirmiş. İndi Pandemiya gəlib dənizin sahilində bizi haqlayanda, hamı kimi qurtuluşu dənizə atılmaqla tapmaq istəyirik. Biz də qonşudan qalma geri prinsipi ilə dənizə atıldıq və üzmək əvəzinə hələ çabalayırıq.
RF, Qazaxstan, Ukrayna, Belorusiya, Özbəkstan kimi ölkələr 20 il əvvəl bu işə başladılar, asan olmayan yollarla tədricən irəlilədilər. İndi də "dənizdə sərbəst üzürlər". Bizdə durum tam fərqlidir və bunun ciddiliyini çoxu deyəsən hələ dərk etmir....
UNEC bu gün digər universitetlərdən fərqli olaraq daha mütəşəkkil şəkildə distant təhsili irəlilədə bilir. Çünki onlar 5 il yol gəliblər bu günkü səviyyəyə (nəzərə alaq ki, 20 il əvvəl də sınaq-səhv metodu ilə bəzi işlər görülmüşdü, distant təhsil haqqında məlumatı olan kadrları var). Amma başqa universitetlər heç bir altyapı yapmadan nə uğur qazana bilər ki? Halva deməklə ağız şirin olmaz.
RF 1995-ci ildə bu istiqamətdə ilk addımı atmaq üçün xüsusi komissiya yaratdı, komissiya sədri baş nazirin müavini, sədr müavini təhsil naziri, komissiya üzvləri digər 5 nazir və onların mütəxəssisləri v.s. 5 il ərzində 300 təhsil müəssisəsində 300.000 tələbəni, 30.000 müəllimi əhatə edən davamlı eksperiment aparılıb, bütün normativ hüquqi baza, texniki, proqram, maliyyə və kadr təminatı məsələləri formalaşdırılıb.
