Uşaqları koronavirusdan necə qorumalı?

Uşaqların dünyanı cənginə alan koronovirusa yoluxma riskinin az olması və ya onların koronavirus xəstəliyini yüngül keçirməsi haqda mülahizələr var.

Ancaq deyilənlərin əksinə olaraq son günlər dünyanın müxtəlif ölkələrində virusa yoluxan uşaqların sayında artım müşahidə olunur. Ölüm hallarına da rast gəlinib. Koronavirusa yoluxan uşaqların sayının artması valideynlərin daha da təlaşlanmasına səbəb olub. Hər kəsi bir sual maraqlandırır, uşaqları təhlükəli virusdan necə qoruyaq?

Ölkənin tanınmış Uzman pediatrlarından olan Əli Quliyev deyir ki, son dövrlər koronavirus digər virus infeksiyaları kimi uşaqlara təsirsiz ötüşməyib: "Uşaqlar da ona yoluxa da, hətta ölə də bilər. Dünyada bir neçə ölkədə artıq bu virusdan uşaq ölümü baş verib. Bu onu göstərir ki, uşaqlar da bundan sığortalanmayıblar. Bədəndə immunitet güclü olmalıdır ki, orqanizm xəstəliyə qarşı müqavimət göstərə bilsin. Əgər uşaqda anadangəlmə immunodefisit varsa, biz bunu hec cürə qaldıra bilmərik. İmmunodefisit genetikdir və bu zaman uşağın müxtəlif infeksiyalara qarşı müqaviməti zəif olur.  Bu uşaqların qəti şəkildə xəstələrlə kontaktı olmamalıdır. Hazırda hərarəti olan hər bir uşağa görə təcili yardım çağırılmalı, yaxma götürülməlidir”.

UŞAĞIN İMMUN SİSTEMİNİ NECƏ GÜCLƏNDİRMƏLİ

Ə.Quliyevin sözlərinə görə, immun sistemi körpə doğulduğu gündən formalaşmağa başlayır. 5 yaşına qədər olan uşaqlar ətrafdakı infeksiyalara qarşı daha həssas olurlar. Daha tez-tez xəstələnirlər və bu müddət uzun sürə bilər. Xüsusilə də bağça yaşlı uşaqlar viruslara qarşı daha həssasdırlar. Əslində bu, normaldır. Uşaq xəstələnir və orqanizm buna öyrəşərək xəstəliyə qarşı immuntet yaranır. "Təəssüf ki, bu gün dünyada immun sistemini qüvvətləndirən dərman tapılmayıb. Ümumiyyətlə, immun sisteminə müdaxilə etmək olmaz. Çünki immuntet çox güclənərsə, bu dəfə orqanizm özünə zərər verməyə başlayar. Məsələn, "revmatizma” və ya xərçəng xəstəliyi kimi. İnsanda immun sistemi öz-özünə itir və bədənə zərər verməyə başlayır. Hüceyrələr immun sisteminin nəzarətindən çıxır. Birini gücləndirmək istəyəndə başqasına zərər verir. Buna görə də dünyada immun sistemini gücləndirəcək dərman yoxdur. İmmunteti qaldırmaq üçün təyin edilən dərmanların isə bədənə heç bir faydası yoxdur.Bununla bağlı uşaqlara yalnız təbii qidalarla yardım edə bilərik. Məsələn, uşaq həftədə üç dəfə ət, yumurta, süd və süd məhsulları yeməlidir, göyərti isə mədə-bağırsaq üçün çox önəmlidir. Ayda 3-4 dəfə balıqla qidalanmalıdır. C vitamini immun sistemi üçün çox önəmli bir vitamindir. Mümkün qədər uşaqın C vitamini ilə zəngin qidalarla, meyvələrlə qidalanması mütləqdir. Uşaqların sağlam qidalanmasına mütləq diqqət olunmalıdır. Şəkərdən az istifadə edilməsinə çalışılmalı, buğda, un məmulatları çox az verilməlidir. Bol tərəvəz, xüsusən də tərkibində vitamin C olan meyvələrlə qidalanmasına diqqət olunmalıdır. Vitamin C o demək deyil ki, uşaq bir dəfəyə 3 portağal yeməlidir, bu, allergiyanın yaranmasına səbəb ola bilər. Vitamin C yalnız portağal, naringidə deyil, almada da var. Uşaqları konservant qidalardan uzaq tutmaq məsləhətdir. Qidalanması zəif olan uşaqlara isə vitamin vermək yetərli deyil. Valideynlər uşağı yedirməyin yolunu tapmalıdır”.

Pediatr immunitet üçün daha vacib olan bir amili də nəzərə çatdırıb: "Uşaqları həyətə çıxarmaq mütləqdir. Evdə qalmaq uşaqlarda aqressivlik yaradır. Ancaq hazırda virusla əlaqədar olaraq bunu etmək mümükün olmasa da bina evində yaşayanlar eyvanlarda, həyət evində qalanlar isə həyətdə hava qəbul edə bilərlər. Çünki qapalı mühitdə qalmaq özü də immuniteti zəiflədir. Havasızlıq anemiyaya gətirib çıxarır. Ruhsal olaraq darıxmaq da immunitetin zəifləməsinə gətirə bilir”.

Pediatrın dediyinə görə, immun sisteminə diqqət edərkən bağırsaq florasını da qorumaq lazımdır: "Hərarət qalxan kimi antibiotik vermək olmaz. Antibiotik virusun yarada biləcəyi fəsadları  tezləşdirir, immuniteti zəiflədir. Bağırsaq florasını möhkəmləndirmək üçün azyaşlılara əsasən qatıq, kələm vermək lazımdır, çünki bunlar təbii probiotiklərdir. Polivitaminlərdən istifadə etməsinlər.  Düzdür, sink qəbulu lazımdır.  Sink immuniteti gücləndirir. Bu da əsasən, noxud, lobya, quru meyvələr, badam, qoz və fındıqda var. Bəzən valideynlər immuniteti gücləndirmək üçün uşaqlara balıq yağı verirlər, amma mən bunu məsləhət görmürəm. Yəni balıq yağındansa, Sink, vitamin C və tərkibində  probiotiklər olan qidalara üstünlük vermək daha məqsəduyğundur. Vitaminlər yalnız hər hansı xəstəliyi olan, vitamin çatışmazlığından əziyyət çəkən, hipovitaminoz vəziyyəti olan uşaqlara həkim təyinatı ilə verilir”.

Həkim əlavə edib ki, bu dönəmdə uşağın şəxsi gigiyenasına xüsusi olaraq diqqət edilməlidir. Əllər tez-tez sabunla yuyulmalı, dezinfeksiyaedici məhlullarla silinməlidir. Otaqların havası tez-tez dəyişilməlidir.   Böyüklər yalnız əllərini, üzlərini yuduqdan  sonra uşaqlara yaxınlaşmalıdır. Mümkün qədər uşaqların az insanla ünsiyyətinə çalışılmalıdır.