Müəllimin ünsiyyət vasitələri....

Müəllimin başlıca silahı sözdür. Bundan başqa, onun ehtiyatında xeyli qeyri-vebal (nitqsiz ) ünsiyyət vasitəsiləri də vardr.

1. Ekspressiv – mənalı hərəkətlər. Ekspressiv-mənalı hərəkətlər müəllimin davranışının görmə orqanı vasitəsilə qavranılmasıdır.Burada duruş, mimika, əl-qol hərəkətləri, baxış yeriş xüsusi rol oynayır.

2. Prosodika və ekstralinqvistika ( informasıya,səsin ucalığı, tembri, nəfəsalma, gülüş, öskürək ). Səsin xarakteristikaları prosodik (nitqdə vuröulu və vurğusuz, uzun və qısa hecaların tələffüzü sistemi ) və ekstralinqvistik ( linqvistikadan kənar ) hadisələrə daxildir. Şövq, ruh yüksəkliyi,sevinc və narazılıq adətən yüksək səslə, nifrət, qorxu kifayət qədər yüksək, qəm qüssə, yorğunluq adətən batıq səslə verilir.

3. Takesik ünsiyyət vasitələri. Başı sığallama, toxunma, əl-ələ verib görüşmə, tərifləmə takesik ünsiyyət vasitələrinə aidddir.

4. Proksemik vasitələr. Bunlara təlim zamanı müəllim və şagirdlərin oriyenasiyası və onlar arasında distansiya aiddir.Pedaqoji distansiyanın normaları aşağıdakı məsafələr kimi müəyyən olunmuşdur: 1)müəllimin şagirdlərlə fərdi ünsiyyəti – 45-dən 120sm-dək; 2)sinifdə şagirdlərlə rəsmi ünsiyyət – 120-400sm; 400-750sm. Ünsiyyət distansiyasının müntəzəm dəyişməsi pedaqoji əməyin xüsusiyyətidir. Bu müəllimdən dəyişən şəraitə dəfələrlə uyğunlaşmağı tələb edir.