Xəbərlər / Ziyalılar / Maraqlı / Manşet
01 iyun 2018
5 575


Azərbaycan SSR-nin ilk Maarif Komissarı-Mirzə Məmmədov

Azərbaycan SSR-nin ilk Maarif Komissarı-Mirzə Məmmədov

 


Mirzə Rəhim oğlu Məmmədov 1909-cu ildə Lerikin Siodi (indiki Lerik rayonunun  Siyov kəndində ) kəndində anadan olub. Lerikdən xoş güzəran ümidi ilə Bakıya gəlmiş ailələrdən biri də Mirzənin atası Rəhim Məmmədovun ailəsi idi. Dörd nəfərdən ibarət olan ailə Bakıda gördüklərindən dəhşətə gəlir, 1918-ci ilin mart soyqırımı ən ağrılı hadisə kimi Mirzənin yaddaşında həkk olunur. Sabunçu qəsəbəsində bir nəfər onun böyük qardaşını xidmətçi kimi işə götürür. Siodiyə qayıdandan sonra atası, bir qədər sonra isə anası dunyasını dəyişir. Tənhalıq və kimsəsizlikdən cana doyan Mirzə Bakıya, qardaşının yanına gəlir.

Onu Alxas adlı bir şəxs himayəsinə götürür. Arıq cüssəli uşaq diribaşlığı, əməksevərliyi ilə özünü sevdirir, yaşamaq ücün bütün əzablara dözür.

Bakıdakı 1 nömrəli uşaq evinə gələn Mirzə burada təhsil almaqla, özü kimi taleyin məşəqqətlərini dadmış uşaqları da oxumağa həvəsləndirir. Sonralar ədəbiyyatşunas alim kimi tanınmış alovlu vətənpərvər Abbas Zamanov yazırdı: "Mirzə ilə Bakıdakı uşaq evində tanış olub dostlaşdıq. Bizi oxumağa həvəsləndirirdi. Uşaq evində böyümüş uşaqların çoxu həyatda nail olduğumuz yaxşı nə varsa, hamısına görə Mirzəyə borcludur".

14 yaşında komsomola qəbul edilən fəal, çalışqan, mehriban Mirzə Məmmədov 1926-cı ildə 2 nömrəli uşaq evinə pioner baş dəstə rəhbəri göndərilib. 3 il sonra Moskvadakı Kommunist Tərbiyəsi Akademiyasına daxil olub.

 


 Moskvadan Azərbaycana qayıtdıqdan sonra Mirzə Məmmədov Azərbaycan Lenin Kommunist Gənclər İttifaqı Mərkəzi Komitəsində 5 il (1932-1937) çalışıb, "Gənc bolşevik" və "Pioner" jurnallarının redaktoru olub. O, həm partiya, həm də dövlət işində zəngin təcrübə toplayıb, xeyirxahlığı unutmayıb, haqqın, ədalətin tərəfdarı kimi tanınıb.

Lənkəran Rayon Partiya Komitəsinin birinci katibi vəzifəsində çalışanda da (katib olarkən bu regiondan SSRİ Ali Sovetinin Millətlər Sovetinə deputat seçilib), 1942-1944-cü illərdə Azərbaycan KP MK-nın katibi işləyəndə də, 1944-1946-cı illərdə İranda vitse-konsul olanda da Mirzə Məmmədov daim xalq arasında olub, adamların dərdinə qalmağı bacarıb, ən çətin anlarda vəziyyətdən çıxmağın yollarını tapıb, israfçılığa qarşı amansız olub. O, müharibə illərində Səməd Vurğun, Rəsul Rza, Heydər Hüseynov və başqaları ilə ön cəbhəyə gedərək əsgərləri qələbəyə ruhlandırıb.

İranda diplomatik xidmətdən dönəndən sonra Azərbaycan KP Bakı Şəhər Komitəsində, Respublika Ticarət Nazirliyində, Nazirlər Sovetində məsul vəzifələrdə şərəflə, məsuliyyətlə çalışıb.

Mahir təşkilatçı kimi ürəklərdə xoş xatirələri qalan Mirzə Məmmədov üçün xalq maarifi ən çox sevdiyi, ürəkdən bağlandığı bir sahə olubdur. 1938-ci ildə Azərbaycan SSR xalq maarifi komissarı təyin olunan Mirzə Məmmədov bu vəzifədə çalışdığı 4 il ərzində də yüksək vətənpərvərlik nümunəsi göstərib, milli ideallara bağlılığını çəkinmədən nümayiş etdirib, idarəçilikdə yerli kadrlara üstünlük verib.

 O vaxt belə bir qondarma qayda qoyulmuşdu ki, Bakı şəhər xalq maarifi şöbəsinin müdiri azərbaycanlı ola bilməz. Xalq maarifi komissarı Mirzə Məmmədov bu qaydanı pozur. Moskvada Ali Partiya Məktəbini bitirmiş gənc pedaqoq Çimnaz Aslanovanı 1938-ci ildə Bakı şəhər xalq maarifi şöbəsinə müdir təyin edir. Buna görə Mircəfər Bağırov onu yanına çağırsa da, elə bir ciddi problem yaranmır. O, 1942-ci ildə İrana diplomatik işə göndərilir.

 


1954-cü ildə yenidən Azərbaycanın xalq maarifi komissarı təyin edilən Mirzə Məmmədov ümumi təhsilin inkişafı, məktəblərin tədris-maddi bazasının möhkəmləndirilməsi, bağça və ümumtəhsil məktəblərinin tərbiyəçi və müəllim kadrlarına olan ehtiyacların ödənilməsi istiqamətlərində mövcud problemlərin həlli üçün əsl fədakarlıq göstərib.

1959-cu ildə xalq maarifi komissarı olarkən icbari ümumi təhsil sahəsində gördüyü işləri, elmi araşdırmalarını nəzəri cəhətdən ümumiləşdirərək "Azərbaycan SSR-də icbari təhsilin inkişafı" adlı namizədlik dissertasiyasını müdafiə edərək pedaqoji elmlər namizədi alimlik dərəcəsi alır. Elə həmin ildə Mirzə Məmmədov pedaqoq, psixoloq və müxtəlif fənlər üzrə metodist alimlərin pərvazlandıqları Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Pedaqogika İnstitutuna (indiki Təhsil Problemləri İnstitutu) direktor göndərilir.

İnstituta rəhbərlik etdiyi illər ərzində hər biri 15 çap vərəqi həcmində olan "Azərbaycan dilinin metodikası", habelə ikicildlik "Ədəbiyyatın tədrisi metodikası" hazırlanaraq nəşr olunur. Yaradıcılıq diapazonu geniş olan Mirzə Məmmədov pedaqogikanın tarixi və nəzəriyyəsinin aktual problemlərinə cəsarətlə müdaxilə edib, orijinal fikir və ideyaları sayəsində elmi ictimaiyyət arasında böyük nüfuz qazanıb.

 


Pedaqoji elmlərin bir çox sirlərinə dərindən bələd olan geniş erudisiyalı alim kimi Mirzə Məmmədovun dəyərli məsləhət və tövsiyələri elm yolunda olan gənc tədqiqatçılar üçün böyük əhəmiyyət daşıyıb, bir növ mayak rolunu oynayıb. Azərbaycanda pedaqoji və elmi-pedaqoji kadr hazırlığında müstəsna xidmətləri olan görkəmli alimin ürəyinin hərarətindən, gözünün nurundan, yüksək intellektindən onlarca tədqiqatçıya pay düşüb. Aktuallığı, miqyası ilə seçilən bu tədqiqatlardan əldə olunan nəticələr və elmi yeniliklər pedaqogikanın nəzəri-təcrübi inkişafı baxımından mühüm əhəmiyyət daşıyır. Mirzə Məmmədov Moskva, Daşkənd və Tbilisidə milli kadrların doktorluq dissertasiyalarının müdafiəsini təşkil edib. Ömrünün sonunadək Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Pedaqogika İnstitutuna rəhbərlik etmiş Mirzə Məmmədov bu elm ocağının davamlı inkişafı, yüksəlişi üçün əlindən gələni əsirgəməyib.

"Qırmızı Əmək Bayrağı", "Şərəf nişanı" ordenləri və medallarla təltif olunub, SSRİ və Azərbaycan SSR Ali Sovetinə deputat seçilib.

Mirzə Məmmədov 1973-cü il mayın 5-də dünyasını dəyişib, İkinci Fəxri xiyabanda dəfn olunub.
mənbə : www.muallim.edu.az
Məqalə Göndər








Загрузка...
Həmçinin oxuyun:
Bitki Mühafizə və Texniki Bitkilər Elmi Tədqiqat İnstitutunun direktoru vəfat edib

Bitki Mühafizə və Texniki Bitkilər Elmi Tədqiqat İnstitutunun direktoru vəfat edib

Tanınmış alimin 90 illik yubileyi qeyd olundu

Tanınmış alimin 90 illik yubileyi qeyd olundu

Ürəyi dayanan 13 yaşlı məktəbli tanınmış həkimin oğlu olub - FOTO

Ürəyi dayanan 13 yaşlı məktəbli tanınmış həkimin oğlu olub - FOTO

Yüksək etimada görə cənab prezidentə təşəkkürümü bildirirəm-İlahiyyat İnstitutunun rektoru

Yüksək etimada görə cənab prezidentə təşəkkürümü bildirirəm-İlahiyyat İnstitutunun rektoru

Heydər Əliyevin anım günüdür

Heydər Əliyevin anım günüdür

Avqustun ən çox satılan kitabları - SİYAHI

Avqustun ən çox satılan kitabları - SİYAHI

AzMİU-da Əziz Əliyevin yubileyi qeyd olunub

AzMİU-da Əziz Əliyevin yubileyi qeyd olunub

Bu dövlət universitetinə ağır itki: Kafedra müdiri iş başında öldü

Bu dövlət universitetinə ağır itki: Kafedra müdiri iş başında öldü

Mərkəzi Elmi Kitabxana “Vəhşi diviziya” adlı qısametrajlı tarixi film hazırlayıb

Mərkəzi Elmi Kitabxana “Vəhşi diviziya” adlı qısametrajlı tarixi film hazırlayıb

Bakı Mühəndislik Universitetində yeni təyinat

Bakı Mühəndislik Universitetində yeni təyinat

Ümummilli lider Heydər Əliyevin 93 yaşı tamam olur

Ümummilli lider Heydər Əliyevin 93 yaşı tamam olur

Heydər Əliyevi Bakıya çağıran müraciəti imzalayan 91 nəfər ziyalı- SİYAHI

Heydər Əliyevi Bakıya çağıran müraciəti imzalayan 91 nəfər ziyalı- SİYAHI

Təhsil Nazirliyinə ən real namizəd

Təhsil Nazirliyinə ən real namizəd

Tbilisidə “Molla Pənah Vaqifin şeirləri” kitabı çap olunub

Tbilisidə “Molla Pənah Vaqifin şeirləri” kitabı çap olunub

Müslüm Maqomayevin vəfatından 9 il ötür

Müslüm Maqomayevin vəfatından 9 il ötür

Bakı Dövlət Universitetində görkəmli alim Qoşqar Əhmədovun 100 illik yubileyi qeyd olunub

Bakı Dövlət Universitetində görkəmli alim Qoşqar Əhmədovun 100 illik yubileyi qeyd olunub

MEK-də professor Aleksandr Umnyaşkinin kitab kolleksiyasının təqdimatı keçirilib

MEK-də professor Aleksandr Umnyaşkinin kitab kolleksiyasının təqdimatı keçirilib

İyun ayında ən çox satılan kitablar - SİYAHI

İyun ayında ən çox satılan kitablar - SİYAHI

ADU-da gənc qadınlarla işin təhlilinə dair dəyirmi masa keçirilib

ADU-da gənc qadınlarla işin təhlilinə dair dəyirmi masa keçirilib

ADU-nun prorektoru Dünyamin Yunusov vəfat etdi

ADU-nun prorektoru Dünyamin Yunusov vəfat etdi

Sabirin hüzn yaradan məktubu - ''...başladı şişməyə imdi üzü qarə ciyərim''

Sabirin hüzn yaradan məktubu - ''...başladı şişməyə imdi üzü qarə ciyərim''

Tarix İnstitutu 2017-ci ildə: 58 kitab, 275 məqalə...

Tarix İnstitutu 2017-ci ildə: 58 kitab, 275 məqalə...

ADNSU-da görkəmli alim Əziz Əliyevin 120 illik yubileyi ilə bağlı tədbir keçirildı

ADNSU-da görkəmli alim Əziz Əliyevin 120 illik yubileyi ilə bağlı tədbir keçirildı

Sabirin “virtual muzeyinin” təqdimatı olacaq

Sabirin “virtual muzeyinin” təqdimatı olacaq